Kinh Nghiệm Hướng dẫn Sau trận chiến tranh một tác nhân quan trọng giúp Nhật Bản phát triển mạnh mẽ và tự tin sau này đó là 2022
Dương Thế Tùng đang tìm kiếm từ khóa Sau trận chiến tranh một tác nhân quan trọng giúp Nhật Bản phát triển mạnh mẽ và tự tin sau này đó là được Update vào lúc : 2022-03-30 03:37:13 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi tham khảo Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
Lịch sử Nhật Bản
Tiền sử
Nội dung chính- Mục lụcNhững link đầu tiên với châu Âu (thế kỷ XVI)Sửa đổiMậu dịch với châu ÂuSửa đổiThời EdoSửa đổiThời kỳ công nghiệp hóaSửa đổiThời kỳ 1870-1890Sửa đổiThời kỳ 1900-1919Sửa đổiThời kỳ 1920-1937Sửa đổiTái thiết sau chiến tranhSửa đổiKỷ nguyên tăng trưởng nhanhSửa đổiThời kỳ chuyển đổiSửa đổiThời kỳ khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng kinh tếSửa đổiTrì trệ kinh tế tài chính kéo dàiSửa đổiCác sự kiệnSửa đổiXem thêmSửa đổiChú thíchSửa đổiTham khảoSửa đổiVideo liên quan
Thời kỳ Jōmon (Thằng Văn) ~15000 TCN–300 TCN
Thời kỳ Yayoi (Di Sinh) tk 4 TCN–tk 3
Cổ đại
Thời kỳ Kofun (Cổ Phần) tk 3–tk 7Thời kỳ Asuka (Phi Điểu) 592–710
Thời kỳ Nara (Nại Lương) 710–794
Thời kỳ Heian (Bình An) 794–1185
Phong kiến
Thời kỳ Kamakura (Liêm Thương) 1185–1333Tân chính Kemmu (Kiến Vũ) 1333–1336
Thời kỳ Muromachi (Thất Đinh) 1336–1573
Thời kỳ Nam-Bắc triều 1336–1392
Thời kỳ Chiến Quốc 1467–1590
Thời kỳ Azuchi-Momoyama (An Thổ-Đào Sơn) 1573–1603
Thời kỳ Edo/Tokugawa (Giang Hộ/Đức Xuyên)1603–1868
Hiện đại
Thời kỳ Đại Chính (Taishō) 1912-1926
Thời kỳ Chiêu Hòa (Shōwa) 1926–1989
Thời kỳ bị chiếm đóng 1945-1952
Thời kỳ Bình Thành (Heisei) 1989–2022
Thời kỳ Lệnh Hòa (Reiwa) 2022–nay
Xem thêm
Thiên hoàng • Niên biểu • Đế quốc Nhật Bản
Kinh tế • Giáo dục đào tạo • Quân sự • Hải quân
- xts
Lịch sử kinh tế tài chính Nhật Bản được quan tâm nghiên cứu và phân tích đó đó là vì sự phát triển kinh tế tài chính mạnh mẽ và tự tin của nước này và chính bới Nhật Bản là nền kinh tế tài chính quốc gia lớn thứ ba trên thế giới.
Mục lục
- 1 Những link đầu tiên với châu Âu (thế kỷ XVI)
- 1.1 Mậu dịch với châu Âu
- 3.1 Thời kỳ 1870-1890
3.2 Thời kỳ 1900-1919
3.3 Thời kỳ 1920-1937
3.4 Tái thiết sau trận chiến tranh
3.5 Kỷ nguyên tăng trưởng nhanh
Những link đầu tiên với châu Âu (thế kỷ XVI)Sửa đổi
Thời Phục hưng, người châu Âu khá ngưỡng mộ Nhật Bản khi họ đến đất nước này vào thế kỷ XVI. Nhật Bản được xem là một quốc gia vô cùng giàu sắt kẽm kim loại quý, một quan điểm bắt nguồn từ những câu truyện về những chùa và hoàng cung dát vàng của Marco Polo,[1] và một phần cũng do sự phong phú tương đối của quặng mặt phẳng đặc trưng của một quốc gia núi lửa, trước khi khai thác sâu quy mô lớn trở nên khả thi trong thời đại công nghiệp. Nhật Bản đã trở thành một nước xuất khẩu lớn về đồng và bạc trong thời kỳ này.
Samurai Hasekura Tsunenaga ở Rome vào năm 1615, Coll. Borghese, Rome
Nhật Bản cũng khá được xem là một xã hội phong kiến tinh vi với nền văn hóa cao và công nghệ tiên tiến tiền công nghiệp tiên tiến. Nó đã có dân cư đông đúc và đô thị hóa. Các nhà quan sát châu Âu nổi tiếng thời bấy giờ dường như đồng ý rằng người Nhật "không riêng gì có vượt trội so với tất cả những dân tộc bản địa phương Đông khác, họ cũng vượt trội hơn khắp cơ thể châu Âu"(Alessandro Valignano, 1584," Historia del Principo y Progresso de la Compania de Jesus en las Indias Orientales).
Những vị khách châu Âu thời kỳ đầu đã rất ngạc nhiên bởi chất lượng của nghề thủ công và kim thuộc của Nhật Bản. Điều này xuất phát từ thực tế rằng Nhật Bản khá nghèo về tài nguyên thiên nhiên thường thấy ở châu Âu, đặc biệt là sắt. Do đó, người Nhật nổi tiếng tiết kiệm tài nguyên tiêu hao của tớ; những những tài nguyên ít ỏi mà người ta có, họ đã sử dụng với những kỹ năng bậc thầy.
Mậu dịch với châu ÂuSửa đổi
Hàng hóa của những tàu Bồ Đào Nha đầu tiên (thường là khoảng chừng bốn tàu nhỏ mỗi năm) đến Nhật Bản gồm có hầu như toàn bộ sản phẩm & hàng hóa của Trung Quốc (lụa, sứ). Người Nhật rất mong ước đã có được những sản phẩm & hàng hóa như vậy nhưng đã bị cấm mọi liên hệ với Trung Quốc như một hình phạt vì cướp biển Oa Khấu. Do đó, người Bồ Đào Nha (được gọi là Nanban , người miền Nam man rợ) đã tìm thấy thời cơ đóng vai trò trung gian trong thương mại châu Á.
Một chiếc thuyền vuông Bồ Đào Nha ở Nagasaki vào thế kỉ XVII
Từ khi giành được Macau năm 1557, và được Trung Quốc chính thức công nhận là đối tác thương mại, Bồ Đào Nha khởi đầu điều chỉnh thương mại với Nhật Bản, bằng phương pháp bán cho những người dân trả giá cao nhất cho chuyến hàng thường niên đến Nhật, ảnh hưởng của việc trao độc quyền thương mại cho chỉ một chiếc thuyền vuông duy nhất đến Nhật mỗi năm. Thuyền vuông này là loại thuyền cực lớn, thường khoảng chừng từ 1000 đến 1500 tấn, gấp hai đến gấp ba lần kích cõ thuyền buồm tiêu chuẩn hay thuyền mành loại lớn.
Giao thương tiếp tục với một số trong những gián đoạn cho tới năm 1638, khi nó bị cấm do cáo buộc những con tàu này đã lén đưa những tu sỹ vào Nhật Bản.
Thương mại Bồ Đào Nha ngày càng bị đối đầu đối đầu nóng bức hơn từ những tàu buôn lậu Trung Quốc và những Châu ấn thuyền Nhật Bản từ khoảng chừng 1592[2] (khoảng chừng 10 tàu mỗi năm), thuyền Tây Ban Nha từ Manila từ khoảng chừng 1600 (một tàu mỗi năm), Hà Lan từ 1609, người Anh từ 1613 (khoảng chừng một tàu mỗi năm).
Người Hà Lan, thay vì gọi là "Nanban" mà gọi là "Kōmō" (紅毛, "Hồng Mao"), lần đầu tiên đến Nhật Bản năm 1600, trên con tàu Liefde. Hoa tiêu của tớ là William Adams, người Anh đầu tiên đến Nhật Bản.[3] Năm 1605, hai thủy thủ tàu Liefde được Tokugawa Ieyasu gửi đến Pattani để mời người Hà Lan đến marketing thương mại với Nhật. Người đứng đầu thương điếm Hà Lan ở Pattani, Victor Sprinckel, từ chối với nguyên do rằng ông rất bận rộn khi phải đối đầu với người Bồ Đào Nha ở Đông Nam Á. Tuy vậy, năm 1609, người Hà Lan Jacques Specx cùng 2 tàu đến Hirado, và qua Adams nhận được đặc quyền thương mại từ Ieyasu.
Người Hà Lan cũng dính líu vào cướp biển và những cuộc hải chiến để làm suy yếu đội tàu Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha ở Thái Bình Dương, và ở đầu cuối trở thành nước phương Tây duy nhất được quyền tiếp cận Nhật Bản từ vùng đất nhỏ Dejima sau năm 1638 và tiếp diễn trong vòng hai thế kỷ sau đó.
Thời EdoSửa đổi
Đồng hồ do Nhật Bản sản xuất từ thế kỷ 18 hay Wadokei. Sau đó, thời gian thay đổi trong mùa vì từ bình minh đến hoàng hôn làm 12 giờ và từ hoàng hôn đến bình minh làm 12 giờ.
Phát triển kinh tế tài chính trong thời kỳ Edo gồm có đô thị hóa, tăng vận chuyển sản phẩm & hàng hóa, mở rộng đáng kể trong nước và bước đầu trao đổi thương mại với nước ngoài, sự phổ biến của thương mại và những ngành công nghiệp thủ công mỹ nghệ. Các ngành nghề xây dựng phát triển mạnh mẽ và tự tin, cùng với những cơ sở ngân hàng nhà nước và hiệp hội thương gia. Càng ngày, cơ quan ban ngành sở tại Phiên giám sát sản xuất nông nghiệp đang ngày càng tăng và sự phủ rộng rộng rãi ra của thủ công mỹ nghệ nông thôn. Vào thời điểm giữa thế kỷ 18, Edo có dân số hơn 1 triệu người. Osaka và Kyoto mỗi nơi có hơn 400.000 dân cư. Nhiều thị thành khác cũng phát triển. Osaka và Kyoto trở thành trung tâm thương mại và sản xuất thủ công mỹ nghệ bận rộn, trong khi Edo là trung tâm đáp ứng thực phẩm và hàng tiêu dùng đô thị thiết yếu. Gạo là nền tảng của nền kinh tế tài chính, vì daimyō thu thuế từ nông dân dưới dạng gạo. Thuế cao, khoảng chừng 40% thu hoạch. Gạo được bán tại chợ fudasashi ở Edo. Để kiếm tiền, daimyō đã sử dụng hợp đồng kỳ hạn để bán gạo không được thu hoạch. Các hợp đồng này tương tự như hợp đồng tương lai ngày này.[4]
Sự khởi đầu của thời Edo trùng với những thập kỷ ở đầu cuối của thời kỳ thương mại Nanban. Trong thời gian đó, sự tương tác mạnh mẽ và tự tin với những cường quốc châu Âu, trên phương diện kinh tế tài chính và tôn giáo, đã ra mắt. Vào đầu thời kỳ Edo, Nhật Bản đã sản xuất những tàu chiến kiểu phương Tây đi biển đầu tiên của hoàng gia, như San Juan Bautista , một chiếc tàu kiểu galleon nặng 500 tấn dùng để đoàn sứ thần Nhật Bản do Hasekura Tsunenaga đứng vị trí số 1 đến châu Mỹ và sau đó tiếp tục đến châu Âu. Cũng trong thời gian đó, bakufu đã vận hành khoảng chừng 350 Châu Ấn Thuyền, một loai tàu thương mại ba cột buồm có vũ trang dùng cho thương mại nội Á. Các nhà thám hiểm Nhật Bản như Yamada Nagamasa đã hoạt động và sinh hoạt giải trí trên khắp châu Á.
Để xóa bỏ ảnh hưởng của Kitô giáo hóa, Nhật Bản bước vào thời kỳ cô lập gọi là sakoku, trong thời gian đó nền kinh tế tài chính của nước này được hưởng sự ổn định và tiến bộ nhẹ. Nhưng không lâu sau đó, vào trong năm 1650, việc sản xuất sứ xuất khẩu của Nhật Bản đã tăng lên rất nhiều khi cuộc nội chiến làm trung tâm sản xuất sứ chính của Trung Quốc là Cảnh Đức Trấn không hoạt động và sinh hoạt giải trí trong nhiều thập kỷ. Trong phần còn sót lại của thế kỷ 17, hầu hết sứ Nhật Bản được sản xuất ở Kyushu để xuất khẩu qua Trung Quốc và Hà Lan. Thương mại đã bị thu hẹp dưới sự đối đầu đối đầu mới của Trung Quốc vào trong năm 1740, trước khi nối lại sau khi Nhật Bản Open vào thời điểm giữa thế kỷ 19.[5]
Trong thời kỳ này, Nhật Bản đã từ từ nghiên cứu và phân tích những khoa học và kỹ thuật phương Tây (được gọi là rangaku , nghĩa đen là "nghiên cứu và phân tích Hà Lan" hay "Lan học") thông qua những thông tin và sách nhận được thông qua những thương nhân Hà Lan ở Dejima. Các nghành chính được nghiên cứu và phân tích gồm có địa lý, y học, khoa học tự nhiên, thiên văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ, ngôn từ, khoa học vật lý như nghiên cứu và phân tích những hiện tượng kỳ lạ điện và khoa học cơ học như được minh họa bởi sự phát triển của đồng hồ Nhật Bản hay wadokei, lấy cảm hứng từ kỹ thuật phương Tây.
Thời kỳ công nghiệp hóaSửa đổi
Thời kỳ 1870-1890Sửa đổi
Tiền sắt kẽm kim loại mệnh giá 1 Yên làm bằng bạc được phát hành vào năm 1872.
Tiền giấy mệnh giá 1 Yên hoàn toàn có thể quy đổi sang bạc được phát hành vào năm 1885.
Năm 1868, sau trận chiến tranh Boshin, Thiên hoàng Minh Trị tiến hành cuộc Minh Trị Duy Tân, mở ra kỷ nguyên tân tiến hóa đất nước. Chính phủ mới coi công nghiệp là một trong những trụ cột của một quốc gia tân tiến, và vì vậy đã đề ra nhiều chủ trương phát triển nền công nghiệp.
Sau một loạt cải cách được cho phép được tự do lựa chọn nghề nghiệp và nắm được cơ sở thuế vững chắc nhờ vào thuế ruộng đất, chính phủ nước nhà đã bắt tay vào công nghiệp hóa thông qua "Chính sách xúc tiến công nghiệp". Cụ thể, chính phủ nước nhà tiến hành xây dựng khối mạng lưới hệ thống ngân hàng nhà nước quốc gia, phát hành đồng Yên thay thế cho khối mạng lưới hệ thống tiền tệ phức tạp thời Tokugawa, phát triển những ngành khai mỏ và công nghiệp nặng, xây dựng hạ tầng (đường sắt, đường bộ,...), thúc đẩy công nghiệp nhẹ.
Xúc tiến xây dựng khối mạng lưới hệ thống ngân hàng nhà nước, hạ tầng và công nghiệp nặng ngay từ đầu đã được cho phép Nhật Bản rút ngắn thời gian, nhanh gọn tân tiến hóa, đi vào công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu hàng sơ cấp.
Để bảo vệ nền công nghiệp non trẻ trước sự đối đầu đối đầu của sản phẩm & hàng hóa nước ngoài, chính phủ nước nhà khuyến khích thành lập những thương hội theo ngành nghề và địa phương để có điều kiện hướng dẫn kỹ thuật và ra mắt Chuyên Viên cho những xí nghiệp. Đối với khu vực công nghiệp tân tiến, chính phủ nước nhà trợ cho họ bằng phương pháp cho vay vốn dài hạn với lãi suất vay thấp.
Năm 1898, Nhật Bản đã đóng được tàu thủy trọng tải trên 6 ngàn tấn.
Thời kỳ 1900-1919Sửa đổi
Năm 1900, Nhật Bản hoàn thành xong quá trình thay thế nhập khẩu hàng dệt và khởi đầu xuất khẩu món đồ này. Sau đó, những hàng công nghiệp nhẹ khác cũng gia nhập list hàng xuất khẩu. Nhật Bản đã chuyển sang quá trình công nghiệp hóa theo định hướng xuất khẩu hàng sơ cấp trong khi vẫn làm sâu thêm thay thế nhập khẩu hàng sơ cấp.
Ngay sau khi giành lại được độc lập hạn chế đối vấn đề thuế quan vào năm 1902 và độc lập đầy đủ vào năm 1911, chính phủ nước nhà đã trực tiếp bảo lãnh những ngành công nghiệp của tớ bằng nâng mức thuế nhập khẩu lên.
Thời kỳ 1920-1937Sửa đổi
Đầu thập niên 1920, công cuộc công nghiệp hóa của Nhật Bản đã chuyển sang quá trình thay thế nhập khẩu hàng thứ cấp. Chủ nghĩa tư bản nhà nước phát triển mạnh mẽ và tự tin. Cơ cấu công nghiệp thời kỳ này được xem là "tự tạo" do có sự can thiệp mạnh mẽ và tự tin của chính phủ nước nhà.
Chính phủ đẩy mạnh hơn thế nữa việc bảo lãnh những ngành công nghiệp trong nước, tiếp tục trợ cấp và ra mắt những công nghệ tiên tiến tiên tiến của thế giới cho những ngành công nghiệp nặng và hóa chất. Nhờ những chủ trương này, mức độ tập trung sản xuất đã tăng lên nhanh gọn, đặc biệt thấy rõ qua sự phát triển của những zaibatsu. Ngay trước Chiến tranh thế giới thứ hai, công nghiệp nặng của Nhật Bản đã thu hút tới 40% tổng số lao động và đóng góp 50% vào sản lượng công nghiệp của đất nước.
Nhật Bản đã phát triển được những công nghệ tiên tiến tiên tiến nhất thời bấy giờ trong những nghành đóng tàu, sản xuất máy bay.
Tái thiết sau chiến tranhSửa đổi
Thời kỳ Phục hồi kinh tế tài chính của Nhật Bản sau Chiến tranh thế giới thứ hai kéo dãn từ năm 1945 đến 1953. Đây cũng là thời kỳ của những cuộc cải cách theo đề nghị của Lực lượng Đồng Minh đang quân quản Nhật Bản.
- Những cải cách: Cuối năm 1945, Tư lệnh Lực lượng Đồng mình Quân quản ra lệnh cải cách ruộng đất ở nông thôn. Cuộc cải cách ruộng đất này đã tạo ra cơ sở để tăng năng suất nông nghiệp và để ổn định những vùng nông thôn. Cũng trong năm 1945, lệnh giải tán những zaibatsu (những tập đoàn tài phiệt) được đưa ra. Năm 1947, Luật chống độc quyền được phát hành. Tiếp theo là luật thủ tiêu tình trạng tập trung quá mức sức mạnh kinh tế tài chính được phát hành tương hỗ update cho luật chống độc quyền. Những cải cách dân chủ hóa kinh tế tài chính này còn có tác dụng nâng cao vị trí của tư bản công nghiệp, khuyến khích tinh thần marketing thương mại và đầu tư.
Ổn định kinh tế tài chính: Do trận chiến tranh, sản xuất bị gián đoạn, thất nghiệp ngày càng tăng, tổng cầu vượt tổng cung làm cho lạm phát tăng tốc nhanh gọn. Nạn đói tuy được ngăn ngừa nhờ phát chẩn khẩn cấp của lực lượng quân quản, song thức ăn tồi và thiếu đã gây ra nạn suy dinh dưỡng và ngộ độc ở nhiều nơi. Để Phục hồi và ổn định kinh tế tài chính, chính phủ nước nhà đã phải tiến hành phân phối lương thực, trấn áp hành chính đối với giá cả, chống nạn đầu cơ, "đông lạnh" tiền gửi tiền tiết kiệm, đổi tiền, phát hành trái phiếu chính phủ nước nhà, tập trung sức Phục hồi và phát triển một số trong những ngành ưu tiên như than, thép, phân bón, điện lực, v.v...
Đường lối Dodge: Cuối năm 1948, chính phủ nước nhà Mỹ cử Joseph Dodge sang Nhật Bản để điều hành nền kinh tế tài chính ở đây. Ông này chủ trương cân đối ngân sách thông qua hạn chế tiêu pha, ngừng trấn áp giá, cố định và thắt chặt tỷ giá hối đoái Yên Nhật/Dollar Mỹ là 360: 1. Nhờ đường lối này, nền kinh tế tài chính tự do được Phục hồi, năng suất lao động ở Nhật Bản được thổi lên, lạm phát được khống chế, thậm chí còn đưa tới rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn giảm phát.
Ảnh hưởng của cuộc trận chiến tranh Triều Tiên: Chiến tranh Triều Tiên bùng nổ vào tháng 6 năm 1950. Mỹ và Nhật Bản liền ký hiệp định hòa bình để Mỹ rảnh tay hơn đối phó với chiến sự. Những đơn đặt hàng của lực lượng quân sự Mỹ để đáp ứng cho mặt trận Triều Tiên gần đó đã làm tăng tổng cầu của Nhật Bản. Nó tạo điều kiện cho Nhật Bản khắc phục một số trong những lệch lạc của nền kinh tế tài chính, thúc đẩy tiêu dùng.
Kỷ nguyên tăng trưởng nhanhSửa đổi
So sánh tốc độ tăng GNP trung bình đầu người của Nhật Bản Một trong những thời kỳ.
Thời kỳ gần 20 năm từ năm 1955 đến năm 1973 là thời kỳ mà nền kinh tế tài chính Nhật Bản có tốc độ tăng trưởng rất cao. GDP thực tế theo giá so sánh thường niên (năm gốc là 1965) của Nhật Bản trong thời kỳ này hầu hết đều có tốc độ tăng lên tới hai chữ số.[6] Chính trong thời kỳ này, kinh tế tài chính Nhật Bản đã đuổi kịp những nền kinh tế tài chính tiên tiến của thế giới. Nếu vào năm 1950, GNP của Nhật còn nhỏ hơn của bất kể nước phương Tây nào và chỉ bằng vài phần trăm so với của Mỹ, thì đến năm 1960 nó đã vượt qua Canada, giữa thập niên 1960 vượt qua Anh và Pháp, năm 1968 vượt Tây Đức. Năm 1973, GNP của Nhật Bản bằng một phần ba của Mỹ và lớn thứ hai trên thế giới.[7]
Những tác nhân tạo nên sự tăng trưởng nhanh gọn của Nhật Bản trong thời kỳ này gồm: cách mạng công nghệ tiên tiến, lao động rẻ lại sở hữu kỹ năng, khai thác được lao động dư thừa ở khu vực nông nghiệp, tỷ lệ để dành cao, đầu tư tư nhân cao, đồng yên Nhật được cố định và thắt chặt vào dollar Mỹ với tỷ giá 360JPY/USD có lợi cho xuất khẩu của Nhật Bản, nhu yếu tiêu dùng tăng mạnh, giá dầu lửa hãy còn rẻ, nguồn tài chính cho đầu tư ổn định nhờ chủ trương của chính phủ nước nhà giữ cho những ngân hàng nhà nước khỏi bị phá sản, chủ trương kinh tế tài chính vĩ mô (đa phần là chủ trương tài chính) và chủ trương công nghiệp được sử dụng tích cực, nhu yếu lớn từ Mỹ đối với hàng quân dụng do trận chiến tranh Việt Nam tạo ra.[8]
Trong kỷ nguyên tăng trưởng nhanh, Nhật Bản tiếp tục hoàn thành xong quá trình thay thế nhập khẩu tư liệu sản xuất trong khi vẫn đẩy mạnh xuất khẩu hàng tiêu dùng lâu bền và chuyển sang xuất khẩu máy móc như ô tô, thiết bị điện tử cao cấp như máy tính. Năm 1970, 72,4% kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản là nhờ những sản phẩm công nghiệp nặng và hóa chất. Tự tin vào năng lực đối đầu đối đầu của tớ, từ năm 1960, Nhật Bản khởi đầu tự do hóa thương mại. Năm 1963, Nhật Bản trở thành thành viên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Năm 1964, Nhật Bản trở thành thành viên của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, câu lạc bộ của những quốc gia tiên tiến.
Năm 1971, cú sốc Nixon làm đồng yên tăng giá làm giảm thặng dư cán cân thanh toán của Nhật Bản. Năm 1973, trận chiến tranh Trung Đông lần thứ 4 bùng nổ là một trong những nguyên nhân dẫn tới cú sốc dầu lửa. Kinh tế Nhật Bản tăng trưởng âm trong năm 1974. Kỷ nguyên tăng trưởng nhanh chấm hết.
Thời kỳ chuyển đổiSửa đổi
Thời kỳ này còn có đặc trưng là tốc độ tăng GDP tạm bợ và nhìn chung thấp bằng nửa thời kỳ tăng trưởng nhanh. Một loạt cuộc khủng hoảng rủi ro cục bộ kinh tế tài chính đã xảy ra vào trong năm 1973-1975, 1981-1982 và 1985-1986. Hai cuộc khủng hoảng rủi ro cục bộ đầu tiên có nguyên nhân đó đó là những cú sốc dầu lửa. Còn cuộc khủng hoảng rủi ro cục bộ thứ ba có nguyên nhân từ việc đồng Yên Nhật lên giá sau Thỏa ước Plaza.
Là nước phụ thuộc gần như thể hoàn toàn vào dầu lửa nhập khẩu (mà giá dầu lại tăng vọt) và nhu yếu nước ngoài (mà thị trường nước ngoài cũng trở nên khủng hoảng rủi ro cục bộ), nên cuộc khủng hoảng rủi ro cục bộ 1973-1975 đã làm kinh tế tài chính Nhật Bản rơi vào tình trạng đình lạm sâu sắc. Mức độ khủng hoảng rủi ro cục bộ (địa thế căn cứ vào tốc độ tăng trưởng GDP thực tế và sản lượng công nghiệp) của Nhật Bản nghiêm trọng nhất trong những nước công nghiệp phát triển và nghiêm trọng hơn hết hồi Đại khủng hoảng rủi ro cục bộ. Những ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng như đóng tàu, luyện thép, hóa dầu, dệt, gia công sắt kẽm kim loại bị khủng hoảng rủi ro cục bộ nặng nề.
Tác động nghiêm trọng của cú sốc dầu lửa 1973-1975 đã khiến Nhật Bản phải tích cực triển khai chương trình tiết kiệm năng lượng, đồng thời chuyển dời cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính theo hướng tăng tỷ trọng của khu vực dịch vụ. Trong khu vực sản xuất, giảm tỷ trọng của những ngành dùng nhiều năng lượng, tăng tỷ trọng của những ngành có hàm lượng tri thức cao (như sản xuất máy tính, máy bay, người máy công nghiệp, mạch tổ hợp,...), những ngành sản xuất theo mốt (quần áo rất chất lượng, đồ điện gia dụng, thiết bị nghe nhìn,...) và công nghiệp thông tin. Nhật Bản nhấn mạnh vấn đề hơn thế nữa nghiên cứu và phân tích khoa học cơ bản để hoàn toàn có thể chuyển sang những ngành kinh tế tài chính mới.
Đầu tư trực tiếp của Nhật Bản ra nước ngoài tăng vọt với hai động lực đó đó là tận dụng nguồn nguyên vật liệu và năng lượng ở những địa bàn đầu tư là những nền kinh tế tài chính đang phát triển và chọc thủng hàng rào bảo lãnh mậu dịch ở những địa bàn đầu tư là những nền kinh tế tài chính phát triển.[9]
Nhờ những cải cách tích cực, Nhật Bản đã hồi sinh sau khủng hoảng rủi ro cục bộ 1973-1975 và chị bị ảnh hưởng nhẹ trong cuộc khủng hoảng rủi ro cục bộ 1979-1981. Tốc độ tăng trưởng GDP thực tế của Nhật Bản vẫn cao hơn của những nước công nghiệp phát triển khác.
Thời kỳ khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng kinh tếSửa đổi
Thời kỳ khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng kinh tế tài chính của Nhật Bản kéo dãn 4 năm 3 tháng, từ tháng 12 năm 1986 đến tháng 2 năm 1991. Kinh tế Nhật Bản thời kỳ này còn có những đặc điểm như đồng Yên cao giá so với Dollar Mỹ, tốc độ tăng trưởng GDP thực tế cao, tỷ lệ lạm phát cao, tỷ lệ thất nghiệp thấp, giá tài sản (bất động sản lẫn tài sản tài chính) cao, tiêu dùng mạnh.
Nguyên nhân khiến khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng kinh tế tài chính hình thành có nhiều. Nguyên nhân đầu tiên là việc Yên lên giá sau Thỏa ước Plaza (năm 1985) gây trở ngại vất vả cho những nhà xuất khẩu của Nhật Bản và đe dọa tăng trưởng kinh tế tài chính của nước này. Ngân hàng Nhật Bản đã phải thực hiện chủ trương tiền tệ nới lỏng (hạ lãi suất vay) để đối phó với điều đó, nên tính thanh khoản cao quá mức hình thành. Kết quả là kinh tế tài chính tăng trưởng mạnh và đầu cơ tài sản khởi đầu làm tăng giá tài sản. Mặt khác, những nhà đầu tư khởi đầu thay đổi khuôn khổ đầu tư của tớ khi tỷ giá Yên/Dollar thay đổi và nhất là sau sự kiện Ngày thứ Hai đen tối trên thị trường sàn đầu tư và chứng khoán Mỹ. Họ giảm đầu tư vào tài sản của Mỹ và tăng đầu tư vào những tài sản của Nhật Bản. Giá tài sản trong đó có mức giá Cp và trái phiếu công ty tăng kích thích xí nghiệp đầu tư. Lạm phát tăng tốc kích thích tiêu dùng. Bong bóng kinh tế tài chính nói chung và khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng giá tài sản chỉ được nhận ra sau khi chúng khởi đầu vỡ vào đầu thập niên 1990.
Đồng Yên tăng giá đã kích thích những xí nghiệp của Nhật Bản đầu tư trực tiếp ra nước ngoài. Nó cùng với việc người Nhật trở nên giàu hơn đã kích thích họ mua những tài sản của nước ngoài (ví dụ như mua xưởng phim của Mỹ, mua những tác phẩm hội họa nổi tiếng) và đi du lịch nước ngoài.
Các ngân hàng nhà nước và những tổ chức tín dụng khác của Nhật Bản sau thuở nào gian dài đầu tư vào những xí nghiệp trong khu vực sản xuất thì đến thời kỳ này khởi đầu đầu tư vào những tài sản tài chính. Họ cũng tích cực cho vay vốn đối với những dự án công trình bất Động sản phát triển bất động sản. Họ còn sẵn sàng đồng ý những tài sản tài chính và bất động sản làm thế chấp khi cho những xí nghiệp và thành viên vay. Đây đó đó là một trong những nguyên nhân đa phần khiến những tổ chức tín dụng của Nhật Bản sau này phạm phải tình trạng nợ khó đòi khi khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng kinh tế tài chính và khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng giá tài sản vỡ.
Năm 1989, Nhật Bản nâng thuế suất thuế tiêu dùng. Cùng năm Iraq xâm lược Kuwait dẫn đến Chiến tranh vùng Vịnh khiến giá dầu lửa tăng vọt. Tháng 10 năm 1990, Ngân hàng Nhật Bản thực hiện chủ trương tiền tệ thắt chặt. Bong bóng kinh tế tài chính vỡ vào năm 1991 và khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng giá tài sản vỡ vào năm 1992.
Trì trệ kinh tế tài chính kéo dàiSửa đổi
Thiểu phát và giảm phát trong thời kỳ trì trệ kinh tế tài chính kéo dãn.
Sau khi khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng kinh tế tài chính vỡ đầu thập niên 1990, kinh tế tài chính Nhật Bản chuyển sang thời kỳ trì trệ kéo dãn. Tốc độ tăng trưởng GDP thực tế trung bình thường niên của quá trình 1991-2000 chỉ là 0,5%[10] - thấp hơn rất nhiều so với những thời kỳ trước.
Có sự tranh luận về nguyên nhân khiến kinh tế tài chính Nhật Bản trì trệ liên tục hơn 10 năm.
Một số tranh luận nhận định rằng nguyên nhân nằm ở phía cung của nền kinh tế tài chính, rõ ràng là vì tỷ lệ tăng trưởng tiềm năng[11] của Nhật Bản giảm sút. Những người theo trường phái trọng cung nhận định rằng: tất cả những yếu tố đầu vào là năng suất tổng tác nhân, tư bản, số lao động có việc làm, và thời gian lao động đều đồng loạt giảm là những tác nhân trực tiếp làm tỷ lệ tăng trưởng tiềm năng của Nhật Bản giảm sút. Các chủ thể kinh tế tài chính không sở hữu và nhận thức kịp thời sự giảm sút của tỷ lệ tăng trưởng tiềm năng, nên đã có xu hướng đầu tư thiết bị và thuê mướn lao động quá nhiều, gây ra hiện tượng kỳ lạ dư cung.[12]
Những người theo trường phái trọng cầu (chủ nghĩa Keynes) nhận định rằng, nguyên nhân của trì trệ kinh tế tài chính ở Nhật Bản là vì có tầm khoảng chừng cách giữa tổng cung và tổng cầu làm cho mức tăng trưởng thực tế thấp hơn mức tăng trưởng tiềm năng. Trì trệ kéo dãn là vì nền kinh tế tài chính liên tục nằm trong những pha suy thoái của những chu kỳ luân hồi kinh tế tài chính (pha suy thoái có xu hướng dài hơn thế nữa trong khi pha phục hồi có xu hướng ngắn đi). Chính những chủ trương tài chính và tiền tệ kích thích của Nhật Bản được tiến hành không đủ mức và không kịp thời đã làm cho nền kinh tế tài chính Nhật Bản không thoát ra hẳn khỏi suy thoái do khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng kinh tế tài chính tan vỡ, và tiếp theo là rơi vào một vòng xoáy ác tính mà hậu quả tai hại là mắc vào cái bẫy thanh khoản và giảm phát.[13]
Các sự kiệnSửa đổi
- Nền tảng của Mạc phủ Tokugawa, bước đầu công nghiệp hóa tân tiến
Minh Trị Duy tân, khởi đầu công nghiệp hóa
Chiến tranh thế giới thứ hai, nền kinh tế tài chính được trấn áp trong trận chiến tranh
Kết thúc Thế chiến II, khởi đầu con phố trở thành một cường quốc kinh tế tài chính
25 tháng 4 năm 1971, Kết thúc Kim bản vị
22 tháng 9 năm 1985, Hiệp định Plaza
29 tháng 12 năm 1989, Nikkei 225 lập đỉnh trung bình ở mức 38.915
Những năm 1990, "Thập kỷ mất mát", như được nghe biết ở Nhật Bản, là thời gian sau khi khủng hoảng rủi ro cục bộ bong bóng kinh tế tài chính Nhật Bản sụp đổ. Chỉ số sàn đầu tư và chứng khoán Nikkei 225 chạm đáy ở mức 7603,76 vào tháng 4 năm 2003 đã tăng lên mức cao mới 18,138 vào tháng 6 năm 2007 trước khi tiếp tục xu hướng giảm.
Tháng 7 năm 1997, khởi đầu khủng hoảng rủi ro cục bộ tài chính châu Á khiến một số trong những công ty gồm có Bảo hiểm nhân thọ Nissan và Yaohan bị phá sản
Sau năm 2000, Ngân hàng Nhật Bản khởi đầu kế hoạch nới lỏng định lượng
2011, Hậu quả của trận động đất và sóng thần Tōhoku 2011 đã ảnh hưởng sâu rộng đến kinh tế tài chính
Abenomics, chương trình của Thủ tướng Nhật Bản Shinzō Abe để giúp phục hồi kinh tế tài chính của đất nước: phần kinh tế tài chính là một phần của chương trình tổng quát hơn, được phản hồi bởi Joseph Stiglitz.[14]
Xem thêmSửa đổi
- Cổng thông tin Kinh doanh và Kinh tế học
Cổng thông tin Lịch sử
Cổng thông tin Nhật Bản
- Ngân hàng Nhật Bản
Kinh tế Nhật Bản
Lịch sử Nhật Bản
Tiền đúc Tokugawa
Keiretsu – một cách đặc biệt của Nhật Bản trong đó những công ty có liên quan
Phép màu kinh tế tài chính Nhật Bản
Bong bóng giá tài sản Nhật Bản
Thập niên mất mát (Nhật Bản)
Chú thíchSửa đổi
^ “Wonders and Whoppers / People & Places / Smithsonian”. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2014. ^ Smith, R.B (ngày 12 tháng 5 năm 2014). Asia in the Making of Europe, Volume III: A Century of Advance. Book 3... - Donald F. Lach, Edwin J. Van Kley - Google Livros. ISBN9781136604720. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2014. ^ “Dutch-Japanese relations / Netherlands Missions, Nhật bản”. Bản gốc tàng trữ ngày 9 tháng 12 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2014. ^ G.C. Allen, Short Economic History of Modern Nhật bản (1946) pp 9-25. ^ Battie, David, ed., Sotheby's Concise Encyclopedia of Porcelain, pp. 71-78, 1990, Conran Octopus. ISBN 1850292515 ^ Theo số liệu của Cục kế hoạch kinh tế tài chính Nhật Bản (dẫn lại từ Lưu Ngọc Trịnh (1998), trang 188). ^ Lưu Ngọc trịnh (1998), trang 187. ^ Tỷ lệ tăng trưởng đầu tư máy móc thiết bị trung bình thường niên trong quá trình 1955-1960 là 22,5%, trong quá trình 1965-1970 là 21,1%. Chi tiêu dùng thành viên tăng trưởng với tốc độ trung bình thường niên là 7,7% trong quá trình 1955-1960, 8,9% trong quá trình 1960-1965, và 9,2% trong quá trình 1965-1970. Chi tiêu chính phủ nước nhà tăng trung bình 10,6% một năm trong quá trình 1960-1965, nửa đầu thực hiện kế hoạch tăng gấp hai thu nhập quốc dân. (Nakamura (1998) ^ Lưu Ngọc Trịnh (1998), trang 314. ^ Hayashi and Prescott (2002), trang 214. ^ Tỷ lệ tăng trưởng tiềm năng của GDP là tỷ lệ tăng trong dài hạn, tại đó tỷ lệ thất nghiệp ở mức tự nhiên (toàn dụng nhân lực, và không làm thay đổi tỷ lệ lạm phát). Tăng trưởng GDP tiềm năng chỉ phụ thuộc vào những yếu tố gồm vốn, lao động và năng suất tổng tác nhân. ^ Phạm Thị Thanh Hồng (2005). ^ Phạm Thị Thanh Hồng và Nguyễn Bình Giang (2006). ^ “Archived copy”. Bản gốc tàng trữ ngày 3 tháng 5 năm 2013. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2013.Quản lý CS1: bản tàng trữ là tiêu đề (link) "The promise of Abenomics"
Tham khảoSửa đổi
- Hayashi, F. and Prescott E. C. (2002), "The 1990s in Nhật bản: A Lost Decade," Review of Economic Dynamics, pp.206–235.
Kosai Yutaka (1991), Kỷ nguyên tăng trưởng nhanh, Viện Kinh tế Thế giới, Tp Hà Nội Thủ Đô.
Kunio Yoshihara (1991), Sự phát triển kinh tế tài chính của Nhật Bản, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Tp Hà Nội Thủ Đô.
Lưu Ngọc Trịnh (1998), Kinh tế Nhật Bản- Những bước thăng trầm trong lịch sử, Nhà xuất bản Thống kê, Tp Hà Nội Thủ Đô.
Nakamura Takafusa (1998), Những bài giảng về lịch sử kinh tế tài chính Nhật Bản tân tiến, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Tp Hà Nội Thủ Đô.
Nguyễn Bình Giang (1996), "Chính sách công nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa ở Nhật Bản (1870-1975)", Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương, số 2(11), trang 31-36.
Phạm Thị Thanh Hồng (2005), "Kinh tế Nhật Bản trì trệ kéo dãn: Những nguyên nhân thuộc về phía cung", Nghiên cứu Nhật Bản và Đông Bắc Á, số 6(60), trang 3-7.
Phạm Thị Thanh Hồng và Nguyễn Bình Giang (2006), "Trì trệ kinh tế tài chính Nhật Bản nhìn từ quan điểm trọng cầu", Những vấn đề kinh tế tài chính thế giới, số 2(118), trang 42-47.
